Płyta paździerzowa to wszechstronny materiał budowlany o wielu zastosowaniach i doskonałych właściwościach. Choć może nie jest tak popularna jak inne materiały budowlane, takie jak płyta wiórowa czy sklejka, to zyskuje coraz większą popularność w branży budowlanej i meblarskiej. W tym artykule zgłębimy tajniki płyty paździerzowej, dowiedzmy się, czym jest, jakie posiada właściwości oraz w jakich obszarach można ją wykorzystać.
Czym jest płyta paździerzowa?
Płyta paździerzowa to materiał konstrukcyjny skonstruowany z paździerzy roślin włóknistych pochodzenia roślinnego, takich jak len czy konopie.
Te włókna są poddawane odpowiedniemu oczyszczeniu i obróbce, a następnie sklejane przy użyciu wytrzymałego kleju syntetycznego.
Proces produkcji płyty paździerzowej odbywa się w warunkach wyższej temperatury i dużego ciśnienia. Samo słowo „paździerz” pochodzi od zdrewniałych części łodyg roślin, które wykorzystywane są do produkcji włókien.
Proces wytwórczy paździerzy oraz ich przekształcania w płyty paździerzowe obejmuje kilka kluczowych etapów.
Na początek, w procesie odziarniania oddzielane są torebki nasienne od łodyg słomy pochodzącej z lnu lub konopi.
Następnie przechodzi się do fazy rośnięcia, gdzie łyko jest oddzielane od zdrewniałych części łodygi poprzez rozkład pektyn.
Ostatnim etapem jest przerób mechaniczny, w którym włókno jest oczyszczane z paździerzy i rozdzielane na włókno czesankowe (dłuższe) i włókno pakulane (krótsze).
W efekcie paździerze ostatecznie oddzielane są od włókien i transportowane do magazynów za pomocą wentylatorów. Następnie paździerze te poddawane są procesowi prasowania w bele, gdzie każda z nich waży około 80 kg. W takiej postaci paździerze trafiają do zakładów produkujących prefabrykaty, w tym płyty paździerzowe.
Czym się różni płyta wiórowa od płyty OSB?
Płyta wiórowa i płyta OSB (Oriented Strand Board) to dwie różne rodzaje płyt drewnopochodnych wykorzystywanych w budownictwie i przemyśle meblarskim.
- Skład materiału:
- Płyta wiórowa: Wykonana jest z wiórów drewnianych, które są spięte klejem i sprasowane w jednolity panel. Wióry te mogą być cienkie lub grube, co wpływa na właściwości płyty.
- Płyta OSB: Zbudowana jest z paździerzy roślin włóknistych, takich jak len czy konopie. Te włókna są oczyszczone i sklejone za pomocą kleju syntetycznego w procesie pod dużym ciśnieniem i w warunkach wysokiej temperatury.
- Struktura powierzchni:
- Płyta wiórowa: Powierzchnia płyty wiórowej jest gładka, a wykończenie zależy od rodzaju wiórów i sposobu obróbki.
- Płyta OSB: Powierzchnia płyty OSB składa się z charakterystycznych, równoległych pasm paździerzy roślin włóknistych, co nadaje jej charakterystyczny, szorstki wygląd.
- Wytrzymałość i zastosowanie:
- Płyta wiórowa: Jest bardziej elastyczna i ma niższą wytrzymałość na rozciąganie niż płyta OSB. Z tego powodu płyty wiórowe częściej stosuje się w meblarstwie i jako materiał wykończeniowy w budownictwie.
- Płyta OSB: Charakteryzuje się znaczną wytrzymałością, zarówno na ściskanie, jak i na rozciąganie. Dlatego jest często wykorzystywana w konstrukcjach drewnianych, podłogach, ścianach, dachu i jako materiał konstrukcyjny.
- Koszt:
- Płyta wiórowa: Zazwyczaj jest tańsza od płyty OSB.
- Płyta OSB: Może być nieco droższa od płyty wiórowej ze względu na jej specyfikację i wytrzymałość.
Podsumowując, wybór między płytą wiórową a płytą OSB zależy od konkretnej aplikacji i oczekiwań dotyczących wytrzymałości i wykończenia. Oba rodzaje płyt mają swoje zastosowania i zalety w zależności od projektu.
Zastosowania płyt paździerzowych
W przeszłości płyty paździerzowe były niezwykle popularne w branży meblarskiej. Ich właściwości umożliwiały profesjonalną obróbkę i wykończenie, dzięki czemu stanowiły solidną bazę dla różnych mebli.
Przede wszystkim wykorzystywane były w produkcji mebli tapicerowanych. Płyty paździerzowe stanowiły solidne tło dla siedzisk, oparć i innych elementów, które były następnie pokrywane tkaniną lub skórą.
Jednym z kluczowych atutów płyt paździerzowych w meblarstwie było ich umożliwienie precyzyjnej obróbki i wykańczania. Można je było idealnie wyrównać, oszlifować i wykończyć tak, aby uzyskać gładką i estetyczną powierzchnię, która była gotowa do pokrycia materiałem tapicerskim.
Dzięki temu meble tapicerowane wytwarzane z płyt paździerzowych były trwałe i komfortowe w użytkowaniu.
Obecnie płyty paździerzowe zastąpione zostały przez nowoczesne materiały, takie jak płyty wiórowe, pilśniowe, MDF, MFP czy OSB.
To często wynika z obaw związanych z obecnością toksycznych związków chemicznych, takich jak formaldehyd, używanych w produkcji płyt paździerzowych. Nowoczesne materiały są bardziej ekologiczne i spełniają bardziej rygorystyczne normy bezpieczeństwa.
Płyty paździerzowe znajdują ograniczone zastosowanie w meblarstwie, głównie w przypadku mebli tapicerowanych, których producenci dbają o bezpieczeństwo i jakość wykończenia. Mimo że straciły na popularności, wciąż pozostają solidnym materiałem dla specjalistycznych zastosowań, zwłaszcza tam, gdzie ważna jest precyzja obróbki i właściwości akustyczne.
W jakich wymiarach sprzedaje się płyty paździerzowe?
Płyty paździerzowe dostępne na rynku mają standardowe wymiary, które pozwalają na ich wszechstronne zastosowanie.
Standardowe grubości płyt to 8 mm, 12 mm, 16 mm, 20 mm, 22 mm, 26 mm, 30 mm, 36 mm, 40 mm i 50 mm.
Najczęściej spotykanymi wymiarami rzeczywistymi płyt są 244 cm x 122 cm oraz 267 cm x 110 cm, ale w zależności od producenta i specyfiki projektu dostępne są także inne formaty arkuszy
Płyty paździerzowe zazwyczaj posiadają oznaczenia ułatwiające identyfikację. Na krótszym boku płyty znajduje się znak producenta oraz symbole dotyczące surowca wyjściowego, który może być lniany (oznaczany jako „L”) lub lniano-konopny (oznaczany jako „LK”).
Grubość płyty jest również oznaczana, a poziom jakości powierzchni może być określany jako „0” dla nieoszlifowanych płyt, „1” dla płyt szlifowanych jednostronnie lub „2” dla płyt szlifowanych dwustronnie.